Het sociaal emotioneel leren van en met technologie

Om succesvol te zijn in de huidige maatschappij en de maatschappij van de toekomst, is de ontwikkeling van 21e eeuws vaardigheden van groot belang. De vraag is nu hoe je deze 21e eeuws vaardigheden in de praktijk vorm kunt geven. Het World Economic Forum onderzocht samen met de Boston Consultancy Group de kansen, struikelblokken en de voorwaarden voor het aanleren van sociaal emotionele vaardigheden. Hiervoor is onderzoek gedaan in verschillende landen onder een groep van 2000 leerkrachten, ouders en ed-tech experts.

Waarom ik nu over dit stuk schrijf?

Het model met betrekking tot 21e eeuws vaardigheden dat gehanteerd wordt in dit onderzoek integreert karaktereigenschappen in het leerproces. Deze aanvulling met karaktereigenschappen maakt het 21e eeuws leren nog completer en het sluit beter aan op mijn beeld van de rol van het onderwijs.

De kansen, de struikelblokken en de benodigdheden die het WEF en de BCG stellen voor het sociaal emotionele leren van kinderen met behulp van technologie zal ik samenvatten uit het rapport. Mijn persoonlijke ervaring is dat kinderen met behulp van technologie kunnen komen tot interessante leerprocessen. Je kunt denken aan het gebruik van Lego Mindstorms en het oplossen van kleine missies uit de First Lego Leage .Om te komen tot successen is heel wat meer nodig dan programmeervaardigheden. Hetzelfde geldt voor de kansen die de 3D printer biedt en het ontwerproces dat kinderen doorlopen. Wat moet het ontwerp kunnen en waarom en hoe komen we tot een gezamenlijk succes?

Het model met betrekking tot 21e eeuws vaardigheden

In de zoektocht naar manieren om hier invulling aan te geven ben ik een ander mooi model tegengekomen, dat voortkomt uit een onderzoek naar sociaal emotioneel leren  met behulp van technologie. Wij zijn vooral bekend met de mooie handreiking en inzichten die de website curriculumvandetoekomst.nl biedt, maar de World Economic Forum (WEF) is in 2016 samen met de Boston Consulting Group gebruikt hiervoor een ander model.

In het rapport van de WEF en de Boston Consultancy Group wordt een ander model geschetst, waarin men uitgaat van fundamentele vaardigheden, aanvullende competenties en karaktereigenschappen. Als je dit model naast het schema van de SLO legt, zul je zien dat een groot deel overeenkomt. De twee modellen verschillen echt van elkaar als het gaat om de categorisering van deze vaardigheden en de toevoeging van karaktereigenschappen als: nieuwsgierigheid, initiatief nemen, volharding en doorzettingsvermogen, aanpassingsvermogen, leiderschap en sociaal cultureel bewustzijn. Deze karaktereigenschappen zijn belangrijk voor het slagen van samenwerkingsopdrachten. 

Welke kansen biedt het gebruik van technologie in het sociaal emotioneel leren? 

De inzet van technologie in het onderwijs kan een zeer belangrijke rol spelen in het sociaal emotionele leerproces van het kind. ICT maakt het mogelijk om op een efficiente manier te leren. ICT is een middel voor de leerkracht als aanvulling en om de leerbeleving te vergroten. Zet hiervoor in op de middelen die werken. Er is al een hele hoop op de markt, dus investeer in deze middelen en zet ze in in het leerproces.

Het rapport spreekt ook over het belang van de inzet van technologie in het onderwijs. Dit omdat wij nu leerlingen opleiden tot mensen die in een wereld terecht gaan komen van beroepen die in de loop van de tijd gaan verdwijnen. Daarnaast zullen de sociaal emotionele vaardigheden een grotere rol innemen in de beroepen van de toekomst.

Welke struikelblokken kun je verwachten?

De valkuilen van de inzet van ICT in het onderwijs zijn volgens het rapport een gelimiteerd bewustzijn van de mogelijkheden van ICT. Scholing is hier dus voor nodig. Tevens bestaat er discussie over de mate van inzet van ICT, de lage bekostiging van innovatieve materialen in het onderwijs en een gebrek aan ontwikkelde materialen. Die laatste twee voorbeelden houden elkaar in stand. Waar er geen financiële middelen en urgentie is voor innovatieve leermiddelen, zal er ook weinig ontwikkeld worden.

Een ander struikelblok is de leerkracht of de schoolleider die wel urgentie ziet in de inzet van deze middelen, maar niet volledig op de hoogte is hoe deze gebruikt moeten worden. Technologie wordt vaak ingezet om academisch leren te bevorderen, maar niet om het sociaal-emotionele leren te bevorderen. Daarnaast bestaat natuurlijk ook de persoon die technologie als struikelblok ziet. Deze persoon ziet de inzet als technologie enkel als een verlengde schermpjestijd en als verarming van de onderlinge interactie.

Ook kampt het onderwijs met technologisch infrastructurele problemen. Daar waar de infrastructuur, zoals het netwerk of de draadloze verbinding, niet op orde is, kan ook niet goed geleerd worden met technologie.

Wat is er dan nodig?

In het artikel wordt geadviseerd dat beleidsmakers op de voorgrond moeten staan van de veranderende leefwereld van kinderen en dat technologie een prominente plaats krijgt in het veranderende beleid. Tevens is het belangrijk dat er budgetten beschikbaar zijn voor het onderzoek naar ICT in het onderwijs. In Nederland wordt dit gekenmerkt door de inzet van Kennisnet, het doorbraakproject ICT, de verschillende ontwikkelsessies die met organisaties als OCW, Kennisnet, SLO en overigen georganiseerd worden.

Als de stakeholders samen de beleidsagenda de juiste kant uit sturen, kan er een verandering plaatsvinden ten opzichte van ICT in het onderwijs op zowel de manier van academisch leren, als sociaal emotioneel leren.

Hoe leer je sociaal emotionele vaardigheden dan aan met technologie?

- Moedig spelend leren aan.
- Verklein het leren in kleinere opdrachten.
- Blijf zorgen voor een veilige leeromgeving.
- Ontwikkel een growth mindset.
- Moedig het onderhouden van samenwerking en vriendschap aan.
- Geef het kind tijd om te focussen.
- Moedig aan te reflecteren op de rede en analyse.
- Bied gepaste complimenten aan.
- Stuur een kind in zijn ontdekproces m.b.t. verschillende onderwerpen. Bied een breed scala aan.
- Help kinderen gebruik te maken van hun krachten.
- Zorg voor passende uitdagingen voor de kinderen.
- Stimuleer betrokkenheid bij de kinderen.
- Bied specifieke opdrachten aan m.b.t. het leren van specifieke vaardigheden.
- Zorg dat leerlingen gelijk kunnen oefenen, door middel van een hands-on benadering.

Meer weten over het doelbewust inzetten van technologie in het onderwijs? U kunt bij mij terecht voor advies en training over het 21e eeuws leren in de praktijk en de rol die ICT kan hebben in dit leerproces! Neem gerust en vrijblijvend contact met mij op!